Makaleler
İş mahkemeleri kanunu değişiyor işçilerin hak arama olanağı zorlanıyor
Son olarak 12 Ekim’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’nun başkanlığında toplanan Üçlü Danışma Kurulu, yılın son toplantısını yarın yapacak. Müezzinoğlu’nun yanı sıra Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın da katılmasının beklendiği toplantıda, “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı” başlığı altında, işçi-işveren uyuşmazlıklarında zorunlu hale getirilmesi planlanan “arabuluculuk” uygulaması da görüşülecek.
Sendikalar tasarıya karşı
Söz konusu taslağa göre, iş mahkemelerinde açılacak her türlü alacak davası ve işe iade davası için dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu hale gelecek. Buna göre işçiler, arabulucuya gitmeden alacak veya işe iade davası açamayacak, açarsa dava baştan reddedilecek. İşçi patronundan dayak da yese; tacize, mobbinge de uğramış olsa yine de arabulucuya gitmek zorunda bırakılacak.
Mevcut Arabuluculuk Kanunu’nda ise arabuluculuğun ‘gönüllülük temeli’ üzerinde yürütülebileceği belirtiliyor. Arabuluculuğun gönüllülük temeli üzerine kurulmasındaki en önemli etken, ‘her iki tarafın da bu süreçte eşit haklara ve imkânlara sahip olduklarının kabulü.’
Ancak işçiler ve işverenlerin eşit imkânlara sahip olmadığı biliniyor. Sendikalar, “En basitinden alacak miktarını tam olarak bilmeyen bir işçi, arabulucu tarafından ne konuda uzlaştırılacak? Bu yasayla işçilerin, haklarının çok altında anlaşmalara razı edilerek hak kaybı yaşamalarına neden olunacak” uyarısında bulunuyor.
Temyiz yolu kapatılıyor
Taslağa göre, işe iade davaları, sendikaların yetki, genel kurul uyuşmazlıkları, grev, işkolu ya da yetki itirazı ve işletme niteliğinin tespitine ilişkin davalar için temyiz yolu da ortadan kaldırılıyor. Bu davalarda aleyhine karar verilen taraf Yargıtay’a gidemeyecek, bölge adliye mahkemelerine (istinaf mahkemeleri) itiraz edebilecek. Bölge adliye mahkemelerinin verdiği karar kesin olacak. Bu mahkemeler yerel mahkemelerin benzeri bir yargılama süreci işletecek, Yargıtay gibi içtihat ortaya koyamayacak.
Sendikalara göre bu durum, yerel mahkemedeki yargılamanın tekrarından ve temyiz yolunun kapatılmasından başka bir sonuç ortaya çıkarmayacak, üstelik istinaf mahkemesi davanın esasına bakacağı için davalar daha da uzayacak.
Zamanaşımı süresi 2 yıla indiriliyor
Temyiz yolu kapatılıyor
Tasarının yasalaşması durumunda kıdem-ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve yıllık izin alacağında zamanaşımı 10 yıldan 2 yıla indiriliyor. Sendikalara göre, yargılama sürelerinin uzunluğu göz önünde alındığında, bu kadar kısa zamanaşımı süresi ciddi hak kayıplarına yol açacak.